Geografski položaj
Republika Italija zauzima središnji položaj u Sredozemlju. Najvećim dijelom smještena je na Apeninskom poluotoku kojeg sa zapada zapljuskuju vode Ligurijskog i Tirenskog mora, dok na istoku i jugoistoku izlazi na Jadransko i Jonsko more. Na krajnjem sjeveru planinski lanac Alpa je odvaja od ostatka Evrope. U području Alpa
graniči sa Francuskom, Švicarskom, Austrijom i Slovenijom, dok je vode Jadrana i Jonskog mora odvajaju od Hrvatske, Crne Gore i Albanije.
Italiji pripadaju i brojni otoci u Sredozemlju od kojih su najveći Sicilija i Sardinija. Zahvaljujući svom središnjem položaju u Sredozemlju, Italija ima izuzetno povoljan geografski položaj, jer ostvaruje vezu između istočnih i zapadnih dijelova Sredozemlja, a gradnjom modernih saobraćajnica kroz Alpe danas se preko nje ostvaruje veza između država središnje Evrope i Sredozemlja. Nezavisne države Vatikan i San Marino nalaze se unutar teritorija Italije.
Prirodnogeografske odlike
U Italiji dominira planinski reljef. Njenim sjevernim rubom proteže se planinski lanac Alpa, od Đenovskog zaliva na jugozapadu do Julijskih Alpa na sjeveroistoku,
u dužini od 1500 km. Najviši vrh Italije je Mon Blan Kurmajor (4738 m), drugi najviši vrh Alpa. U geološkom smislu, to je mlad prostor siromašan rudama, ali iznimno bogat hidro-potencijalom (rijeka Adiđe), šumom i pašnjacima. Alpe su bogate lednicima i ledničkim jezerima.
Južno od Alpa pruža se Padska nizija nastala od aluvijalnih nanosa brojnih alpskih rijeka. Sabirni tok je rijeka Po koja se na istoku ulijeva u Jadransko more. Rijeka Po je izgradila veliko ušće u kojem su obale niske i močvarne. Pješčanim sprudovima (lido) odvojeni su brojni plitki zalivi (lagune). Na tom prostoru nalazi se grad Venecija.
Od Đenovskog zaliva prema Siciliji proteže se mlado nabrano gorje Apenini čiji je najveći vrh Gran Saso (2914 m). Apenine gradi nekoliko paralelnih planinskih lanaca koji se pružaju poput luka pravcem sjeverozapad-jugoistok.
Razvijeni su različiti oblici kraškog reljefa. Područje je i danas nemirno, naročito na jugu gdje se nalazi poluugašeni vulkan Vezuv kod Napulja. I danas vrlo aktivni
vulkani su Etna na Siciliji, Stromboli i Vulkano na Liparskim otocima. Zemljotresi su česta pojava.
Duž zapadne obale pružaju se italijanska, etrurska i napuljska rivijera. Najznačajnije rijeke Italije su Po, Arno i Tibar koji teče kroz Rim, glavni grad države.
Na jugu, u priobalju Apenina, dominira sredozemna klima, koja idući na sjeverozapad prelazi u umjerenokontinentalnu. Područje Alpa ima planinske tipove klima.
Najveća jezera Italije su ledničkog porijekla i nalaze se u području Alpa. To su jezera Garda, Mađore, Komo i Lugano.
Društvenogeografske odlike
Republika Italija broji oko 59 miliona stanovnika. Emigracije stanovništva su dio prošlosti Italije. Zadnjih decenija prisutne su unutrašnje migracije iz nerazvijenog juga prema visokorazvijenom sjeveru države. To je uzrokovalo neravnomjernu naseljenost stanovništva Italije. Preko 67% Italijana živi u gradovima koji se uglavnom nalaze na
sjeveru. Prirodni priraštaj je u stalnom padu zbog čega je sve više starog stanovništva, naročito na ruralnom jugu.
Oko 20% Italijana je starije od 65 godina. Italijani čine 98% ukupnog stanovništva.
Od nacionalnih manjina značajan je broj Sicilijanaca, Sardinaca, Austrijanaca, Slovenaca, Furlanaca i Francuza. Zbog svog povoljnog geografskog položaja i članstva u Evropskoj uniji, Italija je značajno imigraciono područje za brojne ilegalne izbjeglice iz Afrike i susjedne Albanije, koji su krenuli u potragu za boljim životom.
Preko 80% stanovništva su pripadnici rimokatoličke crkve. Italijani ulaze u skupinu onih zemalja svijeta čije stanovništvo ima najduži životni vijek, preko 80 godina. Mnogi smatraju da je to posljedica zdrave prehrane i načina života.
Najviše stanovništva je zaposleno u djelatnostima tercijarnog sektora, a samo 3% je zaposleno u poljoprivredi i ribarstvu. Italija je najrazvijenija zemlja Sredozemlja. Nalazi se i u skupini najrazvijenijih država Evrope.
Najbolje uvjete za razvoj intenzivne poljoprivrede ima Padska nizija. Zahvaljujući plodnom tlu, povoljnoj klimi i upotrebi savremenih agrotehničkih mjera ostvaruju se visoki prinosi.
Uzgaja se pšenica, kukuruz, riža, industrijsko i krmno bilje. Dobro je razvijeno i vinogradarstvo kao i farmersko govedarstvo, naročito mliječno. Alpska područja, bogata pašnjačkim površinama, nisu dovoljno iskorištena za alpsko stočarstvo. Zahvaljujući poljoprivrednoj proizvodnji, ovdje je veoma dobro razvijena i prehrambena
industrija.
Priobalna područja Apenina su tradicionalno okrenuta uzgoju sredozemnih kultura, prije svega vinove loze, masline, ranog povrća i agruma.
Padska nizija je industrijski najrazvijeniji dio Italije.
Zahvaljujući velikom hidroenergetskom potencijalu i lakoj dostupnosti uvezenih sirovina, preko Ligurijskog zaliva formiran je industrijski trougao Đenova, Milano i Torino.
Ovo područje se ubraja među najrazvijenije i najnaseljenije regije Evrope. Milano i Torino su najznačajnija industrijska središta Italije.
Naročito su razvijene mašinska (Zanusi), elektronska, automobilska (Fiat, Alfa Romeo, Ferari) farmaceutska, tekstilna i modna (Armani, Versaće, Dolče&Gabana, Beneton)
industrija.
Iz Đenovske luke u Ligurijskom zalivu, kao i iz Trsta u Tršćanskom zalivu polaze prekoalpski naftovodi prema državama Srednje Evrope. Ove luke su veoma značajne kako za privredni razvoj Italije tako i za evropske države koje svoj izlaz na Sredozemlje ostvaruju preko italijanskih luka.
Zadnjih decenija Italija je izgradila veoma kvalitetnu i gustu saobraćajnu mrežu koja je pozitivno utjecala na daljnji industrijski razvoj, ali i potakla još jači razvoj turizma.
Turizam je jedna od najznačajnijih djelatnosti Italije. Veliko kulturno-historijsko naslijeđe koje potječje iz veoma duge i bogate historije Italije, privlačni krajolici, poznata
italijanska kuhinja, samo su neki razlozi što tokom godine Italiju posjeti nekoliko miliona turista.
Najznačajniji turistički centar je Rim koji je ujedno i glavno upravno, poslovno i kulturno središte države. Pored Rima tu su i gradovi Venecija, Firenca, Đenova, Napulj i dr. koji svojom autentičnom i neponovljivom arhitekturom privlače turiste iz cijelog svijeta.
Italija sve uspješnije razvija planinski turizam, eko-turizam, modni (šoping turizam) kao i sve zanimljivije vidove avanturističkog turizma, koji je prije svega interesantan mladim ljudima. Slabije razvijena Kalabrija, na jugu Italije, svoje očuvane krajolike uspješno je iskoristila za razvoj ruralnog turizma (eko-sela i vinske ceste).
Gradovi Italije su: Rim, Milano, Torino, Venecija, Đenova, Palermo, Napulj, Trst, Verona i dr.
